Grote Dorst
Ik bezit sinds 2003 een NSU Ro80 met wankelmotor en
op die vijf jaar tijd legde ik “slechts” een tienduizend kilometer met deze
auto af hoewel het een fantastische auto om te rijden is en ik hem liever
meer zou willen gebruiken, daar dient hij tenslotte voor! Grootste probleem
echter is zijn grote “dorst”: op autosnelwegen verbruikt hij een 12-tal
liters per 100 km maar als je hem in dagdagelijks verkeer gebruikt, vloeien
er al snel tussen de 15 en 17 liter benzine door de carburator….dit terwijl
de motor in perfecte staat is (praktisch overal 9 bar compressie). Ik zeg er
wel bij dat ik niet met een ei onder het gaspedaal rijdt… Dus bij een
pompprijs van ongeveer 1,5 euro per liter kom ik op een gemiddelde kostprijs
van 0.25 euro per afgelegde km, en dit enkel voor de brandstof. Toch een
aanzienlijk bedrag om als “hobby” te spenderen!
Daarom speelden ik zelf en mijn vriend Jan Vertongen uit Herentals al enkele jaren met het idee om onze Ro’s om te bouwen op LPG. Kostprijs van gas aan de pomp in België is ongeveer 1/3 van de benzineprijs, hij schommelt momenteel rond de 0,50 euro per liter. Rekening houdend met een meerverbruik van enkele liters kom ik op een kostprijs van 0,10 euro per afgelegde kilometer. Bij een jaarkilometrage van pakweg 5000 km levert dit al snel een verschil ten opzichte van benzine op van 750 euro. Tel daar de bijkomende LPG-belasting in België af en je maakt toch nog snel een “winst” van 600 euro op jaarbasis. Trouwens, als je een Ro hebt die “maar” 0,10 euro per kilometer verbruikt, ga je hem misschien ook sneller gebruiken… dus hoe meer kilometers je doet, hoe sneller de installatieprijs terugverdiend is. Tevens blijkt dat de wankelmotor op gas véél minder intern vervuilt en bougies stukken langer dan 5000 km meegaan: ook mooi meegenomen bij een huidige kostprijs per stuk van rond de 40 euro!
In Nederland rijden er
een handvol Ro’s op gas
De beslissing was snel gemaakt, de ombouw duurde iets langer! Uiteindelijk
besloten we om eerst de auto van Jan om te bouwen aangezien mijn auto voor
het moment nog een “kleine sanering” ondergaat. Grootste probleem was echter
dat ik geen mensen in België vond die een Ro op gas rijden of omgebouwd
hebben en dat er dus geen parate kennis voorhanden is. In Nederland
daarentegen rijden er een handvol Ro’s op gas en ik probeerde dan ook om met
zoveel mogelijk mensen contact te nemen teneinde te weten te komen hoe de Ro
het doet op gas, wat de verschillende mogelijkheden zijn en tenslotte zeer
belangrijk: wat met de oliesmering die normaal gezien bij de benzine
gedoseerd wordt?
Verschillende mensen leverden me nuttige tips en stilaan begon ik een inzicht te krijgen van hoe je de Ro best op gas legt. Bijkomend probleem bij onze beide Ro’s is dat het er zijn van het laatste type, namelijk met de Solex 32 DDITS carburator met automatische choke. Iedereen die me info verschafte zei me dat het praktisch niet mogelijk is om zo’n carburator op gas te leggen, stationair zou hij niet mooi “rond” te krijgen zijn. Alle Ro’s die ik ken en die op gas rijden zijn omgebouwd naar de vlakstroomcarburatoren van het eerste type. Aangezien dit toch een meerkost met zich zou meebrengen (je moet een stel vlakstromen kopen, volledig reviseren, enz...) én het feit dat onze beide carburatoren net een volledige revisie achter de rug had, besloot ik om me aan de ombouw te wagen mét de originele Solex 32DDITS carburator.
Zoveel mogelijk kofferruimte
Een tweede zaak was dat we zoveel mogelijk kofferruimte wilden behouden en
géén extra gaten in de karosserie wilden maken. De originele benzinetank
moest dus wijken en in de plaats kwam een LPG tank van 90 liter met een
nuttige inhoud van ongeveer een 72-tal liters, voldoende voor een rijbereik
van een 400-tal kilometers. Zoals je op de foto’s kan zien, is dit vrij
aardig gelukt. De vulopening van de LPG tank plaatsten we met een
zelfgemaakte adapter in de originele benzinevulopening, opnieuw kwestie van
geen extra gaten in de karosserie te maken. Het chassis waar de tank op rust
hebben we zo ontworpen dat deze deels een extra tank is die een 15-tal
liters benzine kan bevatten. Gevuld wordt deze benzinetank via de koffer. De
vulopening van de benzinetank is luchtdicht afgesloten, om benzinegeuren in
de auto te vermijden. Deze tank heeft dan ook een ontluchting naar buiten
toe.
Leidingen bypassen en schakelaars
Voor de verschillende leidingen gebruikten we reeds voorziene gaten in de
bodem van de Ro80. Enkel 2 extra gaten van 8 mm voor de bevestiging van een
deel van het chassis waar de LPG tank op rust, werden in de bodem gemaakt,
en dit net voor de achterste uitlaten.
De gasafsluiters, de filters en de verdamper plaatsten we op het schutbord
vooraan, kort bij de ontstekingsmodule. De verwarming van de verdamper werd
aangesloten in bypass met de inlaat-spruitstukverwarming. Het eigenlijke
LPG-spruitstuk bestaat uit 2 aparte spruitstukjes die aangepast zijn voor de
buisdiameter van de luchtfilter en dan ook in deze luchtfilterbuizen
verwerkt zijn. De bypassen voor het stationaire gedeelte werden na de
mengstukken geplaatst. De benzineafsluiter werd vooraan rechts op de
chassisbalk kort bij de benzinepomp geplaatst. De elektronische sturing met
omschakelaar benzine/gas, automatisch instelbare choke én aanduiding van het
aantal liters dat er nog in de tank zit, plaatsten we in het dashboard op de
plaats waar bij onze modellen een overbodige schakelaar zit. We maakten een
kabelboom om de verschillende elektrische LPG componenten aan te sluiten en
installeerden deze in de wagen.
De omschakeling naar LPG
verliep zo zacht
Het oliedoseerpompje werd omgebouwd en ik maakte een systeem zodat de olie
die het pompje levert, in beide trochoïden gedoseerd word via de stationaire
luchttoevoer, zie de foto’s. Aangezien ik bij het testen niet het volle
vertrouwen had ik dit systeem (!) besloten we voor de test om de benzinetank
te vullen met 15 liter benzine waar we een 100 cc motorolie aan toegevoegd
hadden. Kwestie van de motor niet zonder olie te laten draaien!
Na enkele weekends noeste arbeid besloten we het erop te wagen: de installatie werd met een 20-tal liters gas gevuld en kompleet afgetest op dichtheid. Nadat dit in orde bleek te zijn, hebben we de wagen vrij probleemloos op benzine gestart en laten warmdraaien. Na een kleine aanpassing aan het oliedoseersysteem zagen we dat beide trochoïden van de broodnodige olie voorzien werden en besloten we om op LPG om te schakelen. De omschakeling naar LPG verliep zo zacht dat we eerst dachten dat de installatie niet werkte en de Ro nog steeds op benzine draaide! Na controle bleek hij wel degelijk op gas te draaien….probleemloos!
Ik spendeerde nog enkele uren aan de afstelling en de volgende dag was het tijd voor de testrit. We verwachtten ons wel aan een verschil ten opzichte van benzine, maar niets was minder waar: de Ro rijdt blijkbaar hetzelfde als op benzine en van een vermogenverlies is eigenlijk niets te merken. De motor klimt gretig in toeren en hapert nooit. Waarschijnlijk merk je wel een licht vermogenverlies als je bijvoorbeeld een aanhanger eraan hebt of als je in de bergen gaat rijden. De Ro80 start probleemloos op LPG zowel koud als warm, de originele automatische choke werd behouden en functioneert net zoals op benzine. Zowel koud als warm zijn er geen startproblemen hoewel de motor van Jan zijn Ro niet meer de volle compressie heeft. De Ro verbruikt zo tussen de 15 en de 20 liter gas, naargelang de rijstijl en de omstandigheden. Ondertussen is de LPG-installatie probleemloos de Belgische technische keuring gepasseerd en dus goedgekeurd voor 15 jaar.
Wat betreft de kostprijs van de installatie: normaal gezien moet je voor een compleet conform de wetgeving uitgevoerde ombouw rekenen op een 2000 euro, dit dan wel met een 90 liter LPG-tank, de oliedoseerombouw, een extra benzinetankje van 15 liter, géén gaten in de karosserie, automatisch (instelbare) LPG-choke en een aanduiding van het gasniveau. In België is de installatie goedgekeurd voor 15 jaar en er zijn geen beperkingen qua parkeren in ondergrondse parkings of garages meer.
Nog een laatste zeer belangrijke opmerking: een LPG-installatie kan een oplossing zijn voor het grote brandstofverbruik van de Ro, maar kan helemaal niet een oplossing bieden voor een slecht werkende motor door bijvoorbeeld slijtage, defecten of afstelling. Met andere woorden: de motor moet een gezonde compressie hebben, carburatie en ontsteking moeten in orde zijn en er mogen verder geen technische problemen zijn.
Michel Stoelen Blaubergsedreef 16 2230 Herselt 014/54.22.65