MOTORTIPS -INSIDE THE ENGINE- and more clutch, gearbox etc
Klik op de thumbnails voor een vergroting UPDATE: 07-07-12 |
foto links: de meeste foto's werden gemaakt met behulp van Fred. >.KLIK | ||||||
Deze pagina is volop in ontwikkeling: dit is
versie 12.
De webmaster duikt voor u diep in het hart van de Wankelmotor!
foto 1: gasstroom |
||||||
carburateur | exploded view | productiedatum | reservemotor | testbank | ||
koppeling | motorconditie | oliebovensmering | uitlaatpoorten | vacuümpomp | versnellingsbak | |
oxidatie | ontsteking | principe | waterpomp | lijstwerk | ||
In de Wankelmotor wordt de druk van de verbranding doorgegeven aan een kamer gevormd door een deel van de behuizing en ingesloten door een van de wanden van de driehoekige rotor, welke in plaats van zuigers door de motor wordt gebruikt. De rotor volgt een soort achtvormige (trochoide) baan. Dit pad zorgt ervoor dat elk van de drie punten van de rotor in contact is met de behuizing, de toplijsten blijven dus in contact met de mantel, waarmee drie aparte ruimtes wordt gecreëerd. Wanneer de rotor beweegt in de behuizing, wordt elk van de drie ruimtes vergroot of verkleind. De ruimte tegen de bougies is dan op een bepaald moment zo klein dat er een zeer kleine langwerpige verbrandingsruimte ontstaat. Door dit proces van expansie en 'compressie' wordt een mengsel van lucht en brandstof in de motor gezogen, samengedrukt en zorgt voor energie wanneer de gassen de gassen ontploffen. Vervolgens worden de gassen in de uitlaat geperst. Het een en ander is ook op de afb. links te zien. |
|
In het aggregatendeksel (foto1 )zitten diverse keringen (foto 2- 5 )die ook vervangen moeten worden, vergeet die achter de olie koeler niet. De grote pakking van het deksel zelf kan soms blijven zitten, dan wel goed extra afkitten! Vooral aan de onderzijde. -> (foto 9 ) -oliekoeler- u kunt zien dat onder de rubber O-ring vaak wat roest zit. Lekkage leidt tot vastlopende motoren, ook te herkennen aan een wittige opgeklopte motorolie. |
Water in de olie? Laatst belde een kennis uit Brabant dat hij met strenge vorst de auto buiten had laten staan, terwijl er nauwelijks koelvloeistof (wel water) in de auto aanwezig was. Na de start die morgen was een van de vriesdoppen aan de versnellingsbakzijde was er al rammelend uit komen zetten met een enorme stortvloed als gevolg. Over het hoofd gezien Motor er uit, nieuwe vriesdop erin en 'alles' werd snel gerepareerd. De volgende morgen weer op pad met de Ro maar een enorme rookwolk maande de bestuurder tot stoppen. De nieuwe olie leek wel koffieroom en de nieuwe koelvloeistof was verdwenen als sneeuw voor de zon. Er moest dus nog een lekkage zijn -en een grote ook. Webmaster werd gebeld voor advies. Oplossing: achter de oliekoeler zit namelijk nog een vriesdop (foto 3 links) en die was een paar millimeter naar buiten geschoven. En dat kun je pas zien als je de oliekoeler demonteert. Als dit te laat was ontdekt dan zou de motor onherroepelijk in de soep zijn gelopen. |
De koppeling reviseren? Dan ook (foto 2 ) de keringen (45*58*7)en (foto 4 ) twee stuks vernieuwen; (rond 60*64*2 en radiaal 25*36*7). De 4 schroeven waarmee het object van foto 1vastzit kunnen vrijwel alleen door middel van verhitting worden losgemaakt. Het lijkt als of er Loctite is gebruikt. Soms helpt een goede slagschroevendraaier ook. Let ook op de 'corresponderende' gaatjes (foto 3)voor de olie toevoer.In het deksel zelf aan de achterzijde zitten ook twee heel kleine keerringetjes (5*8*1.5); niet vergeten! Foto 5; monteer altijd een nieuw lager (20*42*12, SKF C 6004/c3) . Op foto 10 kunt u goed zien waar de koppeling precies zit.
|
|
U heeft een werkplaats handboek nodig! En gevoel voor mechanische schoonheid! |
|
EXPLODED VIEUW naar boven In het technisch museum te Praag bevindt zich een opengewerkt Ro blok (complete aandrijfunit). De webmaster was er 26 april 2002 en heeft er een aantal bruikbare close-ups van gemaakt. Hieronder ziet u ze allemaal bij elkaar. Waar nodig verschijnen ze ook elders.In het NSU museum in Neckarsulm staat ook nog zo'n opengewerkt blok. |
|
ONTSTEKING & BOUGIES naar boven Daarna met de stroboscooplamp controleren of bij 5000 toeren een vervroeging van 27 graden wordt bereikt. De punten goed schoonmaken. Bougies moeten in orde zijn. Pas op met de hoogspanning! Veel bougies zijn er niet meer, het schijnt dat er via de vakhandel nog wel bougies te koop zijn van het merk BERU, maar dan kosten ze rond de 45 euro per stuk. Bosch -het betere merk- is uitverkocht. Maar via de webmaster kunt u er nog enkele bestellen. Bougies zijn extreem duur en zouden wel eens een 'bottleneck' kunnen worden, vooral voor auto's met startproblemen. Niet werkende bougies kunnen gered worden door ze langzaam op te warmen op een gaspit totdat ze 'kersrood' zijn, vervolgens langzaam af laten koelen. De beste bougie(s) is de Bosch mag 310 of mag 340, de webmaster geeft de voorkeur aan de eerste die weliswaar veel zeldzamer is maar wel naar de laatste stand der techniek was gemaakt. De 310 zat standaard ook in de CITROEN BIROTOR. |
|
Achter het deksel -ook achter de waterpomp- zit een metalen spons (foto 1 ), de ruimte eronder (foto 2 )moet schoon gemaakt worden. sluit nooit aan de bovenzijde een waterslang aan op deze ruimte. Het is de ontluchting van de motor. Gebruik altijd nieuwe pakkingen die eventueel zelf gemaakt moeten worden. Het scheidings-deksel (niet op de foto) moet vrijwel altijd vervangen worden als gevolg van roestschade. De webmaster heeft nog 5 stuks (nieuw) liggen. Nieuwe waterpompen zijn uiterst schaars. Revisie is wel mogelijk --> Geurt van Burken kan dit voor u doen. |
Er zijn twee soorten uitlaatpoorten, met (foto1) en zonder
|
De productiedatum is ook erg belangrijk (foto 2-3 ), op het schuine kantje onder de bougie ingeslagen. Fabrikant Kolbensmidt is met een klein logootje op de mantels aanwezig, kijk maar naar de laatste foto (foto 5 ). |
|
LIJSTWERK Bekijk ook de MOTOR INSIDEPAGINA |
MOTORCONDITIE
naar boven De toestand van de motor is het beste af te lezen door de toplijsten van de rotoren in de inlaatpoorten te bekijken (foto 2-3 onder); ze moeten gaaf zijn en nauwelijks indrukbaar zijn - anders te veel slijtage aan mantel en toplijst -. Er mogen geen facetachtige 'platte' kanten op zitten. Krassen en putjes ook niet. Meet ook de speling tussen de toplijst en de rotor met een voelmaat -maximaal 0.13 mm. Voelen dus met 0.15 mm. Gebruik een goede lamp en eventueel aanwezig een tandartsspiegel. Niet indrukbaar betekend meestal het doodvonnis, tenzij koolafzetting de oorzaak is. Het blijft wel zo dat er eerst compressie moet worden gemeten. Dat is echter vaak niet meer mogelijk. Over de toplijsten ( foto links boven) valt nog wel meer te zeggen maar dan moet de motor zelf helemaal uit elkaar, (binnenkort nog meer foto's ) de breedte van de toplijst moet minimaal 7.7 mm zijn. De hoekstukjes met de schuine kantjes mogen maximaal 0.2 mm kleiner zijn dan de breedte van de toplijst. De zijlijsten moeten eruit als de breedte kleiner is dan 2.25 mm. waar de zijlijst tegen het ronde afdichtingselementje loopt mag de speling niet meer dan 0.10 mm zijn, en dat is bij een doorgeschoven zijlijst. Het is verstandig om naast de lijsten ook de onderliggende veren te vervangen. Beschadigde onderdelen altijd vervangen. Georges Stoelen (België) : De laatste dichtlijsten zijn gemaakt uit ferrotic, de laatste mantels zijn bekleed met nicasil. Dat zijn de slijtvastse materialen die bij AUDI-NSU gemaakt zijn, Ik heb zo een Ro 80 van '76 die met zijn eerste motor 128.000 Km gelopen heeft, en als ik hem kocht was hij nog in rijdende toestand. Betere topdichtlijsten zijn die van Dr. M. Fabritius, hij verkoopt er in Keramic, die volgens hem praktisch niet meer slijten en ook geen slijtage veroorzaken aan de trochoiden (mantels). De motor die ik voor een vriend aan het voorbereiden ben maak ik met deze dichtlijsten. De zijdichtlijsten zijn bij de Ro het probleem, deze zijn in vele gevallen en na vele kilometers rijden steeds gebroken. Daar heeft Dr. Michael Fabritius ook een oplossing voor bedacht. Hij freest de openingen waar deze lijsten inzitten 1 mm dieper, om de zijdichtlijsten van Mazda te gebruiken, maar die moeten dan wel aangepast worden. Dit moet wel door specialisten gedaan worden. Toen ik in 1988 de motor van mijn blauwe Ro vernieuwd heb, heb ik deze omgebouwd met deze lijsten van Mazda, deze motor loopt super en heeft een zeer goede compressie. Of de twinset zijdichtlijsten, (onbreekbaar) van Eamon Hurley uit Engeland gebruiken. 48 Britse ponden + btw. Ook kan hij iets vertellen over de rondjes in de hoeken van de rotoren, hier zijn veertjes eronder de zwakke schakel, doch hiervoor heeft Mike Fabritius een zeer goede oplossing gevonden. Hij boort gaatjes op de plaats waar deze veertjes het breedste zijn, zet er dan spiraalveertjes onder. Ze verliezen volgens hem hun veerkracht niet meer. De motor die ik ga doen voor mijn vriend word zo uitgevoerd met de twin side seals en de spiraalveertjes. Groeten, Georges Stoelen >>België 1 2 3Wel ff de carburateur demonteren. De versnellingsbak goed schoonmaken, de keerring achter de flens (foto 3) vernieuwen. Eerst die twee schroeven los maken. De versnellingsbak heeft 2/3 schakelaars aan de achterzijde (foto1 ), zorg ervoor dat de zaak weer goed wordt aangesloten. Als je de zaak verkeerd aansluit kan het zijn dat je hem niet meer in de derde versnelling krijgt, omdat de koppeling aangetrokken blijft. En dus niet vrijkomt als je naar de derde versnelling schakelt. Dit overkwam de webmaster na de APK van zijn gele Ro. De bedrading is "4 maal bruin" gekleurd en dat is echt hartstikke verwarrend...Ook het 'rubberverbindingsblokje' (foto 3 ) is vaak losgescheurd (schakelproblemen),nazien dus. Er is imitatie te koop (Brezan etc) maar dan moet je met de slijptol de maat even aanpassen. Op foto 2 kunt u de parkeervergrendeling mooi zien zitten. Foto 4 toont de versnellings-tandwielgroepen. Foto 5 laat het differentieel tandwiel zien. Uiteraard is er over een versnellingsbak veel meer op te merken, maar als ie kapot is kun je veel beter een ander exemplaar inbouwen. Voor de sleutelaars onder ons: de webmaster heeft nog wel enkele 4 punts lagers -nieuw- in zijn bezit, en wil ruisende Ro rijders best wel van de ergernis-gevende-koffiemolen afhelpen.
Door oxidatie en roestvorming kan er veel schade ontstaan. Soms is het deksel (foto 1 ) achter de waterpomp erg geroest, vervangen dus. Sterke aluminium corrosie (foto 2 ) is snel te verwijderen in een kort dompelbad met zoutzuur. Overal waar slangklemmen op een aluminiumdeel zitten vastgeklemd ontstaat ellende. Alles goed schoonkrabben en eventueel de slang en klem vernieuwen. Smeer wat vloeibaar blijvende pakking op de aansluitpunten om corrosie in de toekomst tegen te gaan. OLIE-doserings-POMP naar boven Het kleine oliepompje (foto 1) voor de bovensmering verdient speciale aandacht. Bekijk het ingenieuze systeem maar eens waarmee de olie uit het carter wordt gezogen.Te beginnen met foto 2 . De webmaster heeft er voor gekozen om een gemodificeerde oliepomp te monteren. De olie komt dan niet meer uit de motor zelf maar uit een separaat olietankje gevuld tweetact olie. De voordelen zijn groot: je verbrandt geen (dure) motorolie meer maar specifieke tweetaktolie, die weinig verbrandings resten achterlaat. Ook kan er nu een heel goede motorolie in (volsynthetisch 0-W-30). in de motor zonder dat er na duizend kilometer minimaal een liter van is verdwenen. Op foto 8 t/m 10 onder is een gedemonteerd bovensmering-oliepompje te zien Hierboven ziet u de veranderde pomp, de intake is dichtgemaakt (a) met een keerring en een nieuw pijpje (d) vormt de aanvoeraansluiting. Deze modificatie werd geleverd door een Zweed die regelmatig op internationale treffens aanwezig was, natuurlijk kunt u ook zelf proberen om dit te doen. Je moest wel zelf een 'normale 'pomp in ruil aanleveren. Als jullie echt willen weten wie deze man was wil ik er nog wel achteraan gaan. Op het tandwiel van foto 4 staan 2 puntjes ingeslagen, deze corresponderen met het tandwiel op de krukas, daar staat namelijk 1 puntje op. De puntjes vormen bij juiste montage een 'driehoekje' De speling van deze distributie tandwielen -ook wel tandflankspeling genoemd- mag niet meer dan 0.1 mm zijn anders zal er bij een stationair toerental geklepper te horen zijn. Er waren ooit overmaat tandwielen voor te krijgen. 11 Foto 11 ,vergeet de spie niet op/in de krukas te monteren! Vervang ook de keerring aan de voet van de vacuümpomp (foto 1 ). Kapotte membranen zorgen voor een echt enorme rookontwikkeling, de webmaster heeft nog enkele nieuwe membranen in voorraad.. De oliepomp (foto 2 ) goed schoonmaken, let op de zeef (foto 3 )aan de voet. Op de vergroting links kunt u nog zien dat er nog werk zat is. Een reserve blok in orde maken tijdens de lange wintermaanden is ook geen dom plan. De webmaster heeft nog een paar echt goede motoren liggen. En voor een redelijke prijs!
Betere verhalen, commentaar, tips en aanvullingen zijn uiteraard welkom, vooral van mensen met ervaring in Wankelmotor-revisie. P.S pakkingen en dichtlijsten gevraagd! naar boven E-mail: j.hullegie2@upcmail.nl |