GESCHIEDENIS NSU Ro 80
. |
DATA |
GOTO THE NEW ENGLISH VERSION ITALIAN VERSION ver. 16 update: 18-10-08 | |||||
1873
START |
NSU -inleiding algemeen-
NSU werd in 1873 te Riedlingen aan de Donau opgericht door de twee Zwabische monteurs Christian Schmidt en Heinrich Stoll. Zeven jaar later verplaatsten zij de onderneming naar Neckarsulm. De eerste twintig jaren van haar bestaan produceerde de onderneming naaimachines.
|
|||||
PLANNEN De Duitse automobielfabriek NSU maakt plannen om een grote en representatieve auto als vaandeldrager te bouwen om het nieuwe Wankelprincipe een vooruitstrevende "jas" te geven. In 1961 werden er alleen kleine auto's gebouwd. Toch had NSU wel de reputatie om buitengewone voertuigen te maken, hetzij technisch of stilistisch. De Ro 80 zal het eindpunt van deze ontwikkeling worden. Je zou de Ro een echte ingenieurs wagen kunnen noemen, op deze pagina kunt u de ontwikkeling er van volgen. De Neckarsulmer slogan "Vorsprung durch Technik" wordt hiermee bevestigd. | ||||||
18 augustus 1961
|
||||||
In het "Wald-und-Schlosshotel" Friedrichsruhe (Ja het is er nog), 30 km ten oosten van Neckarsulm werden tijdens een bijeenkomst van de
heren Praxl (projectleider), Froede (onderzoek), Sussner (productie) en Strobel (constructie) de contouren van de nieuwe wagen vastgelegd.
Dit is dus de eigenlijke geboorteplaats van de NSU Ro 80!! De uitgangspunten: middelklasse- zoals de toenmalige Ford 12M, kofferbak net als deze. Sportief, twee deuren -eventueel schuifdeuren-. Tweeschijfs Wankelmotor voorin. Achterwielaandrijving. Versnellingsbak met sperdifferentieel. Hydraulische versnellingsbak. Schijfremmen voor en eventueel ook achter. Luchtvering. We weten dat dit op zich gedurfde plan toch noch heel anders zou uitpakken. |
||||||
5. April 1963 |
BEGIN ONTWERP Begin van het eigenlijke ontwerp. Onder de projectnaam 'T80' (Typ 80), Claus Luthe is chef design. Josef Erlewein (carroserie constuctie) en Otto Erlewein (interieur)- de heren waren geen familie. worden erbij betrokken. Dat er geen voorganger in dezelfde klasse was gaf veel vrijheid. En ook de geplande Wankel-licentie-inkomsten maakten mogelijk dat het een exclusieve auto mocht worden. Het gewicht zou 800 kg moeten zijn, het motorvermogen 80 pk, verbruik: 8ltr op 100 km. En de prijs zou rond de 8000 DM moeten liggen. Het getal 8 komt zelf als vorm terug in de trochoide (achtbaan)van de mantels. Er zouden zelfs 80 personen met de ontwikkeling bezig moeten zijn. Tegenwoordig zijn dat er wel honderden zo niet duizenden medewerkers! In 1963 beleefde de Wankelmotor zijn auto-premiere in de NSU Wankel Spider. Echter wel met 1 schijf. De Ro 80 zou er twee krijgen. |
|||||
6. Mei 1963 |
MODELLEN Model 1:5 - begin. Luthe is 30 jaar oud en al sinds 1956 als ontwerper in dienst. Vanaf het begin wist hij dat de Wankelmotor dorstig was en dat daarom de koets erg goed gestroomlijnd moest zijn. Stroomlijn en aërodynamica en Cw waarden waren in deze jaren nauwelijks een thema; pionierwerk werd dus gevraagd. |
|||||
2. Augustus 1963 |
Model 1:5 - presentatie, 4 jaar voor de productiestart liggen de vormen al vast. De wigvorm is voor het eerst gerealiseerd, andere fabrikanten volgen veel later. Een enorme hoeveelheid glas is gepland, ook wel das Gewächshaus (kas) genoemd, zelfs een ruit achter de c-stijl ontbreekt niet. Een goed uitzicht is dus verzekerd. Door -de naar de voorkant aflopende motorkap- zou er bij hoge snelheden veel stabiliteit zijn. Het dak heeft hier nog twee profiel lijnen, die later zijn verdwenen (open dak beter mogelijk). Van boven af is goed te zien dat de zijkant ook 'ovaal' is. De achterportieren lopen met de wielrand mee, later worden deze ook verticaal. De koplampen bij het 1:5 model (serie:gewijzigd) hebben een vormgeving die later ook bij de Citroën SM te zien zal zijn, gejat dus! | |||||
16. sept. 1963 |
Model 1:1 begin. - Met slechts 6 man maakt Luthe het eerste 1:1 houtmodel, keurig glad afgewerkt en gespoten alsof het een showroom model betrof. Nu al met de juiste neus, bumpers nog te grof, wielkastranden te hoekig. De motorkap loopt nog door tot aan de voorruit. Het houten model heeft inwendig een stalen constructie om ook het interieur te kunnen laten zien. Het interieur zelf volgt in mei 1964. | |||||
6. Mei 1964 |
Model 1:1 Het interieur is ook klaar. | |||||
8. Mei 1964 | Presentatie voor het bestuur. Dashboard verworpen. | |||||
7. April 1966 |
EERSTE TESTEN Eerste wagen om te testen. Prototypen: 16 stuks en voorserie:18 stuks. (7april 66 tot april 67) Motorruimte is zwart gespoten. Bumpers zonder nieten. Stofhemel. Houtimitatie op dashboard. Wankelsymbool op stuur. Windtunneltest De aërodynamische verhoudingen (cw 0.355) van de wagen kunnen bijna niet beter zijn, de strakke vaantjes duiden daar op. Moderne details: de koplamphuizen met geïntegreerde spiegels en knipperlichten. Verstalers in de spoiler onder de bumper. En een enorm groot venster oppervlak. |
|||||
10. Feb. 1967 |
Eerste voorserie-auto. Ga naar de nu oudst bekende R0 80 van Duitsland. Wat de naam betreft kunnen we opmerken dat Typ 80 niet zo zou kunnen heten omdat Mercedes al een record wagen met die naam had. Ook Rotary 80 kon niet omdat er al een Rotary club was. Ook de naam NSU Delphin werd afgewezen, het leek te veel op Renault Dauphine. Rota ook niet er zat in Oostenrijk een motorenbouwbedrijf met die naam. NSU Ro 80 bleef dus over. OPMERKING: de meeste wijzigingen komen steeds na de grote vakantie omdat men dan al aan het nieuwe modeljaar begon. Dit varieerde van jaar tot jaar. chassisnummers werden niet altijd in productievolgorde uitgedeeld maar ook op datum van de rekening. Zo kunnen de data door elkaar lopen. |
|||||
Aug. 1967
Sept. 1967 |
Eerste Ro 80 loopt van de band. Diverse voorserie exemplaren worden gebruikt voor crashtests. Wilt u nog meer crashes zien?> ga naar CRASHES . De introductie van de NSU Ro 80 op de Internationale Ausstellung in Frankfort. Veel persfoto's worden er gemaakt om het grote publiek alvast op te warmen.
|
|||||
1968 |
AUTO VAN HET JAAR
|
|||||
1969 |
FUSIE Op 10 maart 1969 tekende Auto Union GmbH een fusieovereenkomst met NSU Motorenwerke AG (Neckarsulm). De oprichting van de nieuwe onderneming onder de naam Audi NSU Auto Union AG ging met terugwerkende kracht in per 1 januari 1969. Deze onderneming met haar hoofdzetel in Neckarsulm vertoonde direct vanaf het begin een opgaande expansieve lijn. De productiecijfers voor auto's van Audi en NSU stegen gestaag tot 1973, toen zich de eerste symptomen van de oliecrisis begonnen af te tekenen. In 1974 had de tanende internationale conjunctuur een zo nadelig effect op de markt dat de onderneming de productie moest terugbrengen van 400.000 tot 330.000 auto's Op de Folder links uit 1969 wordt uitleg gegeven waarom de Ro 80 "auto van het jaar" is geworden.
De naam "NSU" RO 80 blijft bestaan. Rode kunststof ventilatie koeler voor de radiator i.p.v. een aluminium exemplaar. Vooronder: halogeen verstralers mogelijk.
>Audi NSU Auto Union (Neckarsulm 1969) - Genuss-Schein begeben zur
Finanzierung des Wankelmotors
< Hier links een Ro in een moderne architectonische omgeving, ons automobieltje werd vaak geassocieerd met vooruitgang, lees de toekomst, vooral in combinatie met architectuur. -Italiaans tijdschrift- |
|||||
1970 |
VERBETERINGEN De Wankelmotor wordt getest volgens het Hasenmuhle programma, dat hield in dat een stuk of 10 auto's steeds met een koude motor -1500 meter- reden naar het plaatsje Hasenmuhle bij Neckarsulm en terug. Na 710 km was de slijtage met de verschillende motormodificaties (Ferrotic dichtlijsten) nog maar 1/1000 mu. Het was 4/1000 mu. Ze maken de motor relatief betrouwbaar en 100000 km moet geen probleem meer zijn. Maar liefst 1000 draaiende testmotoren en 450 medewerkers waren in deze periode aan het werk. Nog maar een bougie per schijf, hoogspanning condensator ontsteking, dichtlijsten dus gemaakt van Ferrotic uit Titaan. Vormgeving koplampen gewijzigd: nu met platte voorkanten en aparte reflectoren voor -dim en groot licht. aluminium grille vervangen door goedkoper plastic exemplaar. Bedieningselementen ( schakelaars) krijgen duidelijk leesbare pictogrammen. Ruiten wissers krijgen ook 'intervalwerking'. Betere 3-pools ontstekingskast. |
|||||
1971 |
Het chassisnummer verplaatst naar de rechter veerpoot in plaats van op de dwarsbalk onder de paravan. Onder een voorbeeld van de thema's zoals beschreven in een persuitgave van NSU/Audi uit 1971 Inhaltsverzeichnis: Entwicklungsgeschichte des Kreiskolbenmotors Prinzip der Arbeitsweise - Drehbuch des NSU/Wankel-Motos, Allgemeine Vorgeschichte - Auf neuem Kurs, Forschung und Praxis - Bootsmotoren - Jahresringe, Vorgeschichte des Kreiskolbenmotors, Geschichte des NSU/Wankel-Motors - Felix Wankels Lebenslauf Gegenwart und Zukunft Serienentwicklung und Produktion - Abgasreinigung, Aktion "Saubere Luft" - Die Lister der Lizenznehmer ------------ NSU Ro 80 Technische Daten - Perspektiven und Details - Technik Fortschritt bei den Lizenznehmern Forschung und Serie - Von Curtiss-Wright's "Big Boss" bis Graupners "Benjamnin" - Chronologie der Wankel-Entwicklung - Quellennachweis wichtiger Veröffentlichungen über den NSU/Wankel-Motor
|
|||||
1972 |
De voorwielophanging gewijzigd: Andere schokbekers, fuseestuk van aluminium. Automatische choke en nieuw type carburateur. De
ontsteking verhuist naar het schutboard. De ontstekingskast heeft nu 8 polen.
Op de foto een overzicht van alle modellen van Audi-NSU uit 1972. |
|||||
1973 |
Remschijven en assen aangepast. Nieuwe stoelen uit de Audi 100 stal, de hoogteverstelling van de stoelen vervalt. De carburateurs worden vernieuwd: de dubbele register carburateur wordt vervangen door een dubbele valstroom-carburateur met een 'huis'. | |||||
1974 |
Koelwatertankje van kunststof. Carburateur met verbeterde choke. De dynamo krijgt een geïntegreerde spanningsregelaar. De cijfers op de toerenteller en snelheidsmeter worden groter. | |||||
Aug. 1975 |
Eerste en enige grote facelift (grote achterlichten, rubberlijsten op de bumpers, nieuw logo achter). De autoindustrie herstelde zich aan het einde van 1975. een ontwikkeling die zich weerspiegelde in de verkoopcijfers van Audi |
|||||
1976 |
Nieuwe grotere achterlichten met ingebouwde mistverlichting bumpers krijgen rubberlijsten. Sluiting achterklep gewijzigd, slot nu in de achterklep. Logo achter 'gemoderniseerd'. De kentekenplaat zit nu boven de bumper. Uitzondering: in Zwitserland is de achterbumper gedeeld vanaf modeljaar 1976. | |||||
1977
|
De versnellingsbak wordt versterkt en inwendig gewijzigd (lange bak) als voorbereiding op de nieuwe motor die overigens nooit in serie in gegaan.Terugslagventiel in de oliedosering.
19.04.1977: de laatste van ongeveer 37.500 Ro 80's gebouwd. De 'laatste' staat in Munchen in het museum voor techniek, het is een zilvergrijze met 4 km op de teller. De webmaster heeft er ooit onder gelegen. Dit is een van de zeer weinige nu nog echt nieuwe Ro 80 's in de wereld. Goed was te zien dat de bodem gewoon in de wagenkleur was gespoten. De laatste NSU Ro 80 rolde in april 1977 zoals eerder gezegd van de band. Dit betekende, na meer dan 100 jaar, de teloorgang van het merk NSU. Vanaf toen droegen ook alle in Neckarsulm gebouwde auto's de naam 'Audi'. Op de foto links ziet u de laatste folder, althans de afbeelding van de voorkant.
- In Duitsland wordt er in januari 2007 een postzegel uitgegeven ter gelegenheid van het 50 jarig bestaan van de Wankelmotor. Vor fast 50 Jahren, am 1. Februar 1957, lief zum ersten Mal ein von Felix Wankel entwickelter Drehkolbenmotor bei NSU in Neckarsulm für längere Zeit auf dem Prüfstand. Die Technik galt als revolutionär .-
De nieuwe krachtiger motor -type 871- zoals gepland voor de Ro 80 werd getest in met name de AUDI 100, interessant is het daarom eens om daar wat meer over te weten te komen op de website van een Duitse collega: www.audi100-online.de van Oliver Wischerath. Er staat vrij veel over de Ro 80 geschreven omdat de maker van de site mede een groot liefhebber is van 'onze' Ro 80. Er staat zelfs te lezen dat er AUDI 100's rondreden met een Ro 80 logootje op de kofferklep tijdens testritten.
Audi 100 prototype met de sterkere 871 Wankelmotor. MUSEUM NECKARSULM De Ro 80 in het museum in Neckarsulm. Echt veel Ro-informatie vindt u hier niet. Het is een algemeen NSU museum, overigens wel de moeite van een bezoek waard. Breng een bezoek aan de Audi en voormalige NSU fabriek en tentoonstelling. Neckarsulm is geen echt spannende stad, beter even naar Heidelberg doorrijden voor een wat langer verblijf in de streek.
BIJBEL VAN DE NSU Ro 80 Dit inmiddels zeer gezochte boek van Dieter Korp (een bekend autojournalist en groot bewonderaar van de Ro 80) is de "bijbel" van de Ro 80. Als u meer wilt weten dan is het raadzaam dit boek aan te schaffen. Wel alleen in het Duits: Dieter Korp beschreibt sehr detailliert auf 264 Seiten die Entwicklung des NSU Ro 80 und damit verbunden des Wankelmotors. Abbildungen überwiegend schwarz-weiß mit Farbteil. Motorbuch-Verlag, 1993.
From: Marco Pignata - Italia
pignama@tiscali.it I understand this is not easy to do and realize that other aspects should be
Volg deze link eens: Wankelsymposium Neckarsulm Erg interessant omdat diverse 'oude' kopstukken er reflecteren op de geschiedenis van van de wankelmotor en de NSU Ro 80. |
|||||
1977
2007
|
NSU RO 80 Gedenkmünze, aus Zinn zum 60.Geburtstag von Dipl.Ing.Viktor Frankenberger Vorstand und stellvertretender Generaldirektor von 1946-1971 |
MEER WETEN
The Wankel-engine Conceived in the 1930's, simplified and successfully tested in the 1950's, the darling of the automotive industry in the early 1970s, then all but abandoned before resurging for a brilliant run as a high-performance powerplant for Mazda, the Wankel rotary engine has long been an object of fascination and more than a little mystery. A remarkably simple design (yet understood by few), it boasts compact size, light weight and nearly vibration-free operation. In the 1960's, German engineer Felix Wankel’s invention was beginning to look like a revolution in the making. Though still in need of refinement, it held much promise as a smooth and powerful engine that could fit in smaller spaces than piston engines of similar output. Auto makers lined up for licensing rights to build their own Wankels, and for a time analysts predicted that much of the industry would convert to rotary power. |
EXTRA
NSU Ro 80, 1967-1977 |
Internationale Automobilausstellung in Frankfurt, September 1967. Die Veranstaltung, bei der die deutsche Automobilindustrie ihre Leistungsfähigkeit zur Schau stellt, wird für die großen Hersteller zum Debakel. Alles, was die Stände von Mercedes, BMW, Audi, VW, Ford und Opel schmücken soll, wirkt plötzlich veraltet und bieder, denn NSU präsentiert den Ro 80. Wie schon 1955 Citroen mit der DS, gelingt es wieder einem kleinen Hersteller, ein revolutionäres Fahrzeug vorzustellen und in Serie zu fertigen. Natürlich wird der Ro 80 1967 "Auto des Jahres".
Der Ro 80 setzte die Maßstäbe für die kommenden Jahre, denn er war neu, wirklich neu. Die konsequente Keilform ermöglicht eine beispielhafte Aerodynamik, der lange Radstand wird durch den extrem kurz bauenden Motor möglich und sorgt für Platz im Fahrgastraum und hohen Fahrkomfort, die großzügige Verglasung bietet beste Rundumsicht. Der Frontantrieb, für Fahrzeuge dieser Leistungsklasse vollkommen unüblich, sorgt zusammen mit der Einzelradaufhängung aller vier Räder für bestes Fahrverhalten. Eine Vollausstattung ohne die übliche Aufpreispolitik mit serienmäßiger Selektivautomatik, Verbundglas-Frontscheibe, Stahlgürtelreifen, Stoßstangen aus Edelstahl hebt den Ro 80 vom Rest der deutschen Automobilproduktion ab. Dazu kommt der Motor, der leicht ist, kurz baut und eine turbinenartige Leistungsabgabe bei hoher Laufruhe bietet. Eine echte Zweikreisbremsanlage, bei der beide Kreise alle vier Räder bedienen, hat selbst Mercedes für seine Oberklassemodelle nicht zu bieten, die serienmäßige Selektivautomatik.
Aber wie Citroen hat auch NSU für den Mut und die Innovationskraft mit dem Verlust der Selbständigkeit bezahlen müssen. Dem neuen Eigentümer VW ging es mehr um die Produktionsstätte in Neckarsulm und um den K 70, als an neuen Antriebskonzepten zu arbeiten. Ein Nachfolgemotor mit 170 PS, der KKM871, ist zwar schon fast fertig und beseitigt alle bekannten Schwachstellen des KKM612, der nach 10 Jahren ohnehin zu einer für ein neues Antriebskonzept erstaunlichen Reife gekommen ist. Im neuen Audi 100 darf er zu Versuchszwecken und als Vorstandsfahrzeug seine Qualitäten zeigen, aber in die Produktion gibt man dann doch lieber den Fünfzylindermotor, den man dann im Laufe der Jahre mit hohem mechanischen Aufwand wie Turboaufladung und Vierventilkopf auf die Leistung des KKM871 bringt.
Für den NSU Ro 80 kommt im Frühjahr 1977 das Ende. Offiziell sind die Folgen der Ölkrise der Todesstoß für den Ro 80. Aber es darf wohl nicht sein, dass ein 10 Jahre altes Auto moderner wirkt als das Spitzenmodell des Konzerns, der Audi 100, und für alternative Antriebskonzepte ist in einem Großkonzern kein Platz. Das letzte Avantgardefahrzeug, das in Serie gebaut wurde, ist Geschichte. Wäre nicht Mazda mit seinem trotzigen Festhalten am Wankelmotor, gäbe es ab jetzt nur noch Varianten des altbekannten Themas Hubkolbenmotor, bis hin zu W16-Varianten, die im Vergleich zur Ästhetik eines gleich starken und wahrscheinlich laufruhigeren und sicher nicht durstigeren VierscheibenWankelmotors wie technische Monster wirken, trotz Motronik, Mehrventiltechnik und Turboaufladung.
Das Antriebskonzept hat nicht überlebt, die Designideen werden von den Automobilherstellern dagegen gern aufgegriffen und kopiert, ohne dass die Ergebnisse besondere Höhepunkte im Automobildesign werden. Ein Ro 80 dagegen kann selbst heute noch bestehen, und dass mit einem fast 40 Jahre alten Entwurf, denn die Grundform des Wagens wurde schon 1965 vom NSU-Vorstand abgesegnet.
Mit der Einstellung des Ro 80 wird auch gleich die Marke NSU zu Grabe getragen. Was hätte man auch nach diesem Auto mit dem Namen NSU produzieren können?
(Text: Dieter Roßbach)
(Bild oben: Audi AG)